Azken artikuluak

Zinema zazpigarren artea dela esaten da historian garatu den arte modernoena delako, aurreko sei  arteen, hots, arkitekturaren, eskulturaren, pinturaren, msukaren, dantzaren eta poesiaren, elementuak bateratuz, espazioa, irudia, mugimendua eta hitza hain zuzen. Ricciotto Canudok italiar intelektualak eman zion izen hori zinemari 1911an. Loturiko artikuluak Efektismoa (artea)Artean, efektismoa artistak elementu, ezaugarri […]

Valentziako Dekretua, Fernando VII.ak, Frantziako erbestetik itzuli eta Valençay-ko Ituna sinatu ondoren, 1814ko maiatzaren 4an, sinaturiko dekretua izan zen. Horren arabera, Cadizko Gorteetatik ateratako 1812ko Konstituzioa eta lege guztiak bertan behera utzi eta monarkia absolutua berrezarri zuen. Dekretuan Fernando VII.ak Baionako abdikazioetan espainiarrak babestu nahi izan zituela baieztatu eta Napoleonen […]

Granitoa arroka plutonikoa da, kuartzoz, feldespatoz, plagioklasaz eta mikaz osatua, ehundura pikortsuarekin, magma astiro solidotzean sortzen dena. Lurrazal kontinentalean nagusitzen den arroketako bat da, maiz erabilia eraikuntzan. Ikus, gainera Gneis (arroka) Loturiko artikuluak ElubioiaElubioia arroka nagusi batetik meteorizazioz erauzitako arroka zatien multzoa da, garraitu ez direnak eta beraz arroka nagusitik […]

Gneis edo gneiss kuartzo, feldespato eta mikaz osaturiko arroka metamorfikoa da, mineral horiek geruza finetan erakusten dituena, nagusi diren mineralen geruza argiak (kuartzoa eta fesldespatoa) eta ilunak (mika) txandakatuz. Arroka magmatikoen, maiz granitoa,  eta sedimentarioen konpresioz, tenperatura altuetan, sortzen dira. Ikus, gainera Granitoa Loturiko artikuluak betiko itoginak harria zulatu eta […]

Eskuragarri ez duguna desiragarria izaten dela adierazteko. Loturiko artikuluak gutxiegi eta larregi beti kaltegarriGauza guztiak dagokien neurrian egin behar direla adierazteko. Jesus, Maria eta Jose, beti jan eta beti goseNeurrigabe eta gehiegi jan egiten dutenentzako atsotitza. urrutiko mahatsak, beti beteakBatzuek kanpokoa edo urrutikoa goresteko izaten duten joera nabarmentzeko.

Ingurumena multidimentsional edo dimentsio anitzekoa da, hainbat dimentsio edo alderditatik azter daitekeelako. Zehazkiago, ingurumena biologiatik eta lurraren zientzietatik azter daiteke, errealitate fisiko eta biologiko gisa, baina baita ikuspegi sozial eta antropologikotik ere, gizarteak garatzen diren espazio gisa. Dimentsio ekonomikoa ere badu, materialak eta ondasunak ekoizteko ateratzen diren baliabideen iturri gisa. […]

Anarkia aginterik ez dagoen egoera da, non norberak bere asmo edo gogoen arabera jokatzen duen, erabateko askatasunez, jarraitu beharreko araurik gabe; batzuetan kaos edo nahasmendu sozialarekin lotzen da. Anarkismoa, berriz, estatuaren deuseztapena sustazen duen mugimendu politikoa da, elkartasunean eta erabateko askatasunean oinarritutako gizarte bat eratzeko. Loturiko artikuluak Zein da egiaren […]

Meteorizazio kimikoa arrokak erreakzio kimikoen bitartez desegiteko prozesua da, haren oinarrizko mineralak egonkorragoak diren mineralekin ordeztuz. Meteorizazio kimikoa bereziki hezetasun eta tenperatura altuko eremuetan gertatzen da, eta maiz meteorizazio fisikoarekin batera gertatzen da; izan ere, arrokaren zatitzeak meteorizazio kimikoa errazten du, txikiagoak diren arroka zatiek atmosferarekin eta urarekin kontaktu handiagoa […]

Francisco Franco Espainiako estatuburua izan zen 1939-1975 bitartean, baina ez zen errege izan. Franco jenerala zen eta estatu-kolpe baten eta ondorengo gerra zibilaren ondoren, boterea eskuratu zuen, diktadura bat ezarriz. Frankismoan zehar, ordea, Franco agintari gorena izan zen, caudillo izenekoa. Hala ere, Francok berak erabaki zuen bera hil ondoren, monarkia […]

Mapetan iparra goi aldean jartzearen abiapuntua XIII-XIV mendeetan dago, iparrorratza Europan erabiltzen hasi zenean, Txinatik ekarria, eta, jakina denez iparrorratza iparra seinaletzen duen orratz magnetikoa da. Hori baino lehenago, Europan egindako mapetan goialdea ekialdera zabaltzen zen, arrazoi erlijiosengatik, Jerusalen ekialdean zegoelako. Erdi Aroko kartografia islamikoan, berriz, mapetako goi aldean hegoa […]

Euskaraz esan ohi da izena duen guztia omen dela. Baina egia da izenak ez duela izana egiten. Euskal Herriko Unibertsitatea (EHU) Euskal Herrian dago kokatuta, Euskal Herrian dago; beraz, alde horretatik Euskal Herriko unibertsitatea da. Baina bertako ikasketak euskaraz gain beste hizkuntza batzuetan ere eskaintzen dira, bereziki gaztelaniaz. Beraz, EHU […]

Espainian, foru-auziak foru-lurraldeek garatu behar dituzten eskumenei buruzko auziak dira, foru-lurraldeen eta Estatuko beste erakundeen artean sortzen direnak. Auzi horiek foru-lurraldeetako Foru-Diputazioek nahiz Batzar Nagusiek aurkeztu ditzakete eta Espainiako Auzitegi Konstituzionalak ebazten ditu. Beste hizkintzetan: gaztelaniaz, conflicto foral, litigio foral. Loturiko artikuluak Foru-baimena (foru-pasea)Espainian, foru-baimena, foru-pasea edo pase forala forua […]

Zuzeneko demokrazia edo demokrazia zuzena herritarrek edo erakunde bateko kideek erabakiak demokratikoki, bozketa bidez, eta zuzenean, ordezkari edo bitartekaririk gabe, hartzen dituzten demokrazia-sistema da. Demokraziaren ideala da, baina praktikan dituen oztopoengatik, bereziki edozein erabaki hartzeko etengabe bozketak egin behar izatea, demokrazia ordezkatzailea da gehien ezartzen den sistema. Beste hizkuntzetan: gaztelaniaz, […]

Erregimen Berria XIX. eta XX. mendeetan zehar Europan nagusiki zabaldu zen ordena politikoa izan zen, Antzinako Erregimena ordeztu zuena. Erregimen Berrian, herritarrek, maiz prozesu iraultzaileen bitartez, Antzinako Erregimeneko monarkia absolutistak ezabatu eta demokrazia liberalak ezarri zituen, kasu askotan egun ere indarrean jarraitzen dutenak. Loturiko artikuluak 78ko erregimena78ko erregimena Espainiako Trantsizioaz […]

Maketo, mespretxuzko terminoa izan zen XIX. mendearen amaieratik aurrera Euskal Herriko bertako biztanleen artean, Espainiako beste leku batzuetatik bete-betean zegoen Industria Iraultzaren ondorioz sortu zen eskulanaren beharrak bultzatuta bereziki meatzaritza eta siderurgia sektoreetan lan egitera etorritako immigranteak izendatzeko, bereziki Bilbon eta inguruetan. Hedaduraz, izena Espainiako herritar guztiengana zabaldu zen, etorkina […]

Un instrumendo es un objeto enigmático que pretende ser un instrumento tremendo, pero siempre se queda a medio camino. Sirve para todo y para nada: puedes intentar tocar música, arreglar un mueble o remover el café… aunque con resultados desastrosos. Es la herramienta favorita de los manitas con más entusiasmo […]

En France, sous l'Ancien Régime, le tiers état était la classe sociale qui comprenait la population n'appartenant ni à la noblesse ni au clergé, et qui, de ce fait, ne bénéficiait d'aucun privilège particulier malgré sa grande majorité. Il était composé de paysans, d'ouvriers, d'artisans et de bourgeois, vivant dans […]

Urumea Nafarroa Garaiko eta Gipuzkoako ibaia da, 53 km luze eta 299 km karratuko arroa duena. Goizuetako udalerrian jaiotzen da, Mandoegi eta irakurri mendietako urak jasoz. Ibar estu batean zehar, Goizueta eta Arano, udalerriak zeharkatzen ditu, erreka ugariren urak bilduz, horien artean Elama eta Añarbe erreketakoak. Ondoren, Gipuzkoara sartzen da, […]

Tropikoak Lurraren ekuadorreko alde banatara dauden paralelo jakinak dira, Kantzer tropikoa (23° 26′ 14″ N) eta Kaprikornio tropikoa (23° 26′ 14″ S) izeneko paraleloak hain zuzen, zeinen artean Eguzkia zenit edo gorenean dagoen gutxienez egun bat urtean zehar. Haien arteko eremuari tropiko arteko zona deitzen zaio eta klima berezia izaten […]

Euskaran, hitz iragarleak perpaus baten esanahia iragarri edo aurreratu egiten duten hitzak dira, perpausaren hasieran jartzen direnak, amaierara arte itxaron beharrik gabe, euskaraz maiz gertatu ohi den bezala. Adibideak Karrera utzi egingo du, irakasgai hori gainditzen ez badu ---> Karrera utzi egingo du, baldin eta irakasgai hori gainditzen ez badu. […]